Ulaakkut! Asuujutit amma tunngasugit paatkaastmut taijattinnut UNIKKAAT.
Inuktitut, UNIKKAAQTUAT tukiqaqput unikkaaqtuat, titiqqat amma unikkaaliangusimajut.
Uqausiqtangimmat unikkaarnirmuungajumik ajjigiimik ukiuqtaqtumiulimaanit – Kanatami ammalu Kalaałłiit Nunaanni UNIKKAAngujuq.
Alaaskami Inupiarmi UNIPKAAT. Sipuan Jupik Sukutkamit UNGIPAGHAT.
Asinginnittauq uqausiqarmimmata, suurlu Nigianit Alaaskaup Juupiq taigusinga NALLUNAIRUTIngujuq.
Taanna paatkaast, saqqitaulauqsimajuq Aaggiisi 2020−mi, unikkaakatagutauvuq, unikkaaqtaullunilu tisamanik ukiuqtaqtumiunik 180,000−nik inunnik nunaqaqtutik − Alaaskami, Kanatami, Kalaałłiit Nunaanni amma Sukutkami Ulaasiami.
Taijavut Inuit Nunangit tukiqaqtuq “Inuit angirrangit”.
Qallunaatitut taivappavut paatkaast “Ukiuqtaqtuup Mallingit” pillugu unikkaavut amma unikkaaliavut amma malippattut silarjuarmi.
Taakkua maligaat “ukiuqtaqtuq” suuqaimma taanna paatkaast sanajausuungungmat Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginnut − uvvaluunniit ICC – pigiaqtitaulauqsimajuq 1970 qitirujuani.
Tautunnguaqtaujuq pigiaqtittijittinnut – Ipaan ᕼaapsan Uqiarvingminngaaqtuq, Alaaskamit − Inuit katinnasulauqtut.
1976-ngutillugu, Ipaan katiqsuilauqsimavuq Inunnik Kanatami Kalaałłiillu Nunaanni parnaillutik katimallutik taissumani Paaru Alaaskami. Tamanna sivulliqpaattiangulluni Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajingikkut maligaliuqtinginnut 1977-ngutillugu.
1980-mi maligaliuqtiit Kalaałłiit Nunaanni, katimalauqsimammata, Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajingita saatangit ammalu maligaralaangit atuliqtaulauqsimammata taimannganillu sanngijuuliqtuta.
Taimali Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajingikkut qanuiliuqpappat?
Nainaarlugu, Inuit nipingit nipingit nunarjuarmi annikitturvimmut.
Ipan Hupnankut tautuqquuqtanga Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajingikkut ilagijaunajarninginnik Nunarjuarmi Katujjiqatigiinut, tamannalu aniguqtilauqtutigu 1980−nginni, pilluta ‘Uqaqatiqarnirmut Qanuilinganinganik’ uvattinnik pivissaqaqtittilluni ilaujunnarnirmik Nunarjuarmi Katujjiqatigiimut timigijaujunut.
Atuutiqammarilauqtugut saqqittininnit Ukiuqtaqtumit Katimajinit 1990 qitinginnit − Nunarjuamit Issivautaulauqsimajuq, Miali Saiman, tunngavilluatarijaulauqtuq.
Ammalu, arraagugasannut ilagijaulauqtugut Nunaqaqqaaqsimajunit ajauqtuijinit ilaujunit titiraqtaunngaqtillugu Nunarjuamit Katujjiqatigiit sulinirarutaani Pijunnannirijat Nunaqaqqaaqsimajut Inunginnut, atuliqtaulauqsimajuq Nunarjuamit Katujjiqatigiikkunnut 2004−mit.
Nunarjuarmi Issivautarijaulauqtuq, Talii Saampuu Turuuv pilluatauqatauvuq tamatumani piliritilluta.
Uqausiqaqsimavugut silaup asijjiqpallianinganik nunattinni arraagugasannut. Inuit sanngijumit tunngaviqaqput arraagutamaaqsiutimit Nunarjuamit Katujjiqatigiinginnut Katimanirnut silaup asijjiqpallianinganut.
Nunarjuarmi timilluatarmiippugut suurlu Angiqatigiigutinik Uumajut Ajjigiinngiruluujaqtut, Angiqatigiigutinga Nunarjuarmi Tauqsiiqatigiigusiq Nungutuinnarialinnut Uumajunut, amma Nunarjuarmi Katujjiqatigiit Piuqsuarnirmut Nunaminngaaqtunik sapujjijjutinik uumajurnik, amma angunasugunnarnivut.
Nunarjuarmi katimajuniippugut ulurianaqtumiittailiqullugit atuqattarniq sururnaqtunik, Ukiuqtaqturmuaqattaqtut imakkut ingirranikkut, amma silakkut.
Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajingikkunnut Nunarjuarmi Issivautaulauqtuq, Siila Uat-Kuluutia, ikajulauqpuq aajiiqatiqarnirmik Sitaakhummi Katimarjuaqtunik Suruqtirivallianginnaqtunik, imanna qaujimajaulluni POPs.
Arraaguit sitamat naagaippata Katititsivattugut Ukiuqtaqtumi. Inuit katimajaqtuqsimajut tisamaujunit nunalirjuanit katiqattaqtut pinasuarusirmut uqausiqaqtutik gavamalirinirmit, inuusilirinirmit ammalu makimagasuarnirmit, ammalu katujjinirmit niqinit ammalu iliqqusiujunit.
Maligaliurvik aaqqiksilluni ilinniagassamik ICC−mut arraagunut tisamanut.
Taimatuq paatkaastvut quviaginiaqpasiuk ilittiarjuglusilu Ukiuqtaqtumi pijjutausuunik tautuqquuqtattigut − tautuqquuqtaujut Inunnut Nunaqaqsimajunut Inuit nunanganni ukiugasannut.
Nanijunnarmijatit tarrijaassat Paaspurautmi uvani:
Nanijunnarmijatit Aapu Paatkaast, Sipaattivai amma Guuguulmi. Tusarannaatsiarit!
