Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit Pinasuarput Surrainiqarniatumik Silarjualimaami Umiarjuatigut Aulagutilirinirmik (IMO)

Inuit Pinasuaqatiugumajut Silarjualimaami Umiarjuatigut Aulagutilirinirmik Tukitaarniuqattatunut – Surquisisimatsiarasuarsutik Nalliquarijaujumik Nungutuinnaniangngitumik Ukiurtatuq Sivunitsaqatsiaqutsugu

Alliriirtut, Januari 22, 2024 — Lantat, Tariurjuap Akiani— aulatjariallarigutigitsugu uqaaqatigiinniuqattatuni Lantanmi ikilliumititsigasuarnimut imaup irqangani survalaajunik silarjualimaami umiarjuatigut aullatitsikattasuuni, Inuit Ukiurtatumi Katingngajingit (ICC) ullumi tusartisigutiqartut pinasuarutiuniartunik tukisinatsiatillugit ilauviqarnianirminik pigasuarumanirminillu tusartisigutiqarsutik silarjualimaami Tariukkut Umiarjuatigut Aullatitsikatasuuni (IMO). Inunnut 180,000 ungataaniittunut nipigijautsutik inuit Nunanganni Alaaskami, Kanatami, Kalaalliit Nunanganni Sukutkamilu, Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit pinasuarniatut nunalituqait qaujimausingit aturlugit silarjualimaami umiarjualirinirni maligaliurutiuniartunik. Taakkua pinasuarutitsausutik parnatausimajut pigiarviqarsimajut 2022-mi Inuit Ukiurtatumiut Katimanirilaujujanganit uqammarigutiliulaujummata ilulisammiisutik. Ilulissat Declaration, taanna tilijigutiulaujujuq katingngagiarsimajunut Inuit Ukiurtatumiut Katingngajinginni niruartausimanirmini pinasuarniatangani.

Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingitta Angajurqaangata Tungalinga Tukimuattisijiutsunilu Silarjualimaami Umiarjuatigut aullatitsikatasuunut Liisa Qilurqi Qupirrualuk uqalaujuq, “Kinguvaariit, nunalivut Ukiurtatuup avatinganik kamagijaqatsiatut. Anirrarigattigut atuutilaursimangngisiartunillu asitjiturnitaqarsuni, pimmarillariujuq Inuit Qaujimausingit pinasuarusigisuungillu ilautitaullarigiaqarmata silarjuami umiarjualirinirmik maligaliurutiqartunut ammalu aulatsigutiqartunut inuugusivut pirqusivut saputijausimatsiaqullugu.”

Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit tallimaluangnguanik pinasuartaqartut tukisinatsiatillugu surrainiqarniatillugu piniarnirautiujunik Silarjualimaami Umiarjuatigut Aullatitsikattasuunut:

• Inuit Kiggaturtiqainnaniartilugit Silarjuami Umiarjuatigut Aulagutilirijinik: Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit qaujigiarviuqattarumajut Silarjuami Umiarjuatigut Aulagutilirijinik 2025-mi, Inuit nipingat tusaajautsiaqullugu tukitaarasuartunillu nipiqaqatiugunnalutik, piluartumillu silarjuami atuutijaujut Ukiurtatumiunik surrainiqasuungummata Inuit Nunanganni ammalu kipungaartilugu. Qaujigiarviuqattarutik Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit ikajursigunnaqattalangajut turainnatumik Silarjuami Umiarjuatigut Aulagutilirinirmik tukitaarasuaqattaniartunik maligauniartunik, isumatsasiurutiqarlutillu inuit kingngumagijanginnik tukisimajanginnilu Inuit Nunalingitta.

• Nunalituqait Qaujimausingitta Aturtauninga: 2030-ulirpat, Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit taututtaqartut ilautitautsiarajarnimik aturtaulutillu nunalituqait qaujimausingit pinasuartaujulimaani Silarmupami Umiarjuatigut Aulakattatulirijinut, Nunalirjuanguqatigiit Uqammariutinganut Pitutsimatillugu. Tamanna atuutigunnasilangajuq Inuit Qaujimausingit tariumik avatiminillu pinasuartaujunut ilautitauqattatillugit.

• Pijutsaujaatsiatumik Silalirigutiqarniq: Silaup asitjipallianinga pimmariutillugu, Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit 50%-mut pukkiligiartauqujijut pujurlunik umiarjuatiguurtunik 2030 arraagunga atuutingnginingani 2040 tamakkualimaat aturtaugunnailarigajartilugit. Tamanna pigunnasialangappat, taakkua turaagaliangujut sapummijautsiariaqalangajut pinasugutinut atjigiingngitunut makununga anurimut ikumaliurutiqarniq, ikumatutsianirmik pinasuarnitigut ursualuttutunillu aturtautitsigunnainikkut.

• Salumaillitirijunik Ikilligiariniq Survalaaluartunillu: Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit manijisimajut ikilligiarigutitsanik nungutitsigutiulutillu salumaillitirijunik qirnitanik pujurtut pujurluit silaup urquusivallialaqiutigimmagit sikumilu autitsivalliasutik, ilautillugu umiarjuap kuviraiqattaninga imarlumik ammalu qisupautiit aturtausuut sukkunartunik irqataigutiutsutik imarpimi. Ammalugiallak, Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit pinasualangammijut imaup irqangagut survalunik ikilliumititsigiarnimik 2030 arraagunga tikillugu, Inuit isumaalugutillaringit tariumi qanuingngisiaqujitsutik inuusirminillu.

• Inuit Nunangitta Saputijausimaningit Pirurtungittalu: Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit ilauqujillarittut Inuit nunangit saputijausimatsiaqutsugit taakkunangngat umiarjuanit usikattatiuvattunik. Ilautillugu umiarjuat kisariartuqattatutsaunginninga inuit nunanginni ammalu atjigiingngitunik umajunik, pirurtunik qupirrunik tikiutjitittaililugillu, nunatta pirurtungitta atjiungittuuningit saputisimalugit.

‘Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit allangurtisisimajut piniarnirautiminik Inuit nunalingit saputijausimatsiaqullugit tukitaaqatiugunnalutillu nipiqatsialutik sivunirmi Ukiurtatuq surraituutsianginnaqullugu’, uqalaujuq Inuit Ukiutatumiut Katingngajingitta Angajurqaanga Sara Ulsivik. “Uqaaviqaqattarutta Silarjualimaami Umiarjuakut Aulagutilirijinut, Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit pigunnautinginnik qanuingngisiariaqarninginnik Inuit, pimmariuninganillu Nunalituqait qaujimausingitta silarjualimaami avatilirinirmik tukitaarutiqartunut ilaugiaqallarinninganik.’

Silarjualimaami Umiarjuakut Aulagutilirijiit katimaniqalaartut sulilirtisigiallalutik Pinasuarutitsaminik Pujurlunik Nungutirigasuarnimut silarjuamiulimaat katimalirpata Januari 22-26 Lantanmi Katimaniqartilugit. Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit Silarjuami pinasuartunik Tasiursinirmut Katimaniq MEPC.1/Circ.907 Umiarjuanut Inuit Nunanginniipattunut tusartisigutiulaujut Uuktuupiri 2023-ngutillugu Silarjualimaami Umiarjualirinirmik Pinasuarpatunut. Inuit Ukiurtatumiut Katingngajingit atulirtisigutiugajartut avalulirtaugutinginnik pititaugumajuq, uvvalulunniit qanuiluurutitsanik pinasugutitsaliurnimut ‘how to’ protocol, Inillatauqutsugit taakkua aullakattatitsijiit atutsiaqutsugit inuit qaujimausinginnik tukisimagusinganillu Pinasuaqatiqatsialutillu Ukiurtatumiunik Pujurluq Nungutitauqullugu aullakattatitsigutitigut.

ICC’s position paper can be downloaded here, and the Ilulissat Declaration here.

-30-

QAUJIGIARVISSAQ