Inutuinnait Ukiurtatumiunguqatigiit Katimajingit (ICC) – Nuvipiri 22, 2023-minitait

Silarjuami Imavilirinirmi Timiujuq (IMO) Nunaqarqaasimajut Katitsutik pinasuvvinga kamagijatsajaqarsuni silarjuami aullatitsinirnik. Pigutjisuuq tunngaviutsuni silarjuami aullatitsinirnut piqujanik ilaujuqutiqarsunilu 175-nik nunait avittusimaninginnik, 66 Kavamauqatigiittut Timiqutingit (IGOs), ammalu 85 Kavamamuulinganngitut Timiujuit (NGOs). Umiarjuat silarjualimaami pinasugauvut ikaasuungutsutik nunait avittusimaniit iman-gitigut ammalu IMO piqujaqartisigasuarmat arqutiqarnimut umiarjuanut piqujanik au-laninginnilu. Surquisisimanirmut tukisinnasiarninginnik piqujait umiarjuani nunait avit-tusimaningitta imangigut, nunait kiggatuggajusuut silarjuami piqujanik IMO-mi. Ilauniqarniq IMO-mut illariuvuq tikiutijaqatsianirmut attanarsailimatjutinik nunait avit-tusimaningitta nirjutiinnu saputijauninginnut tikiutijaugasuartunut. Nunaqarqaasimajut Katinningitta Angiqatigiigutinga Piqujani Imavimmuulingajunut (UNCLOS) tilijiuqatiqarsimajuq salumaillitirinirmuulingajut piqujanginnik mikinirsau-qajanngimat IMO piqujanginnik. UNCLOS aulatsiniqarmijuq nunanik kamagi-jaqarviujunik nunait avittusimaningitta imanginni: 12 imaagut ungasinninga nunaup avittusimaningata kamagijaqarvinga imarmi unurnipautillugu 200 ungasinninga au-latsiviujuq nunait avittusimautingitta kamagijaqarvingit mikinirsautillugit. Silarjuami aullatitsinirmi piqujait tunngavinginni Nunaqarqaasimajut Katitsutik Pijunnaniqarvinginnik Nunaqarqaasimajut ammalu pijunnaniqartisijimmariit, nunaqarnirautiit, uumajurnianirmi pijunnautiit ammalu namminiq pirurpaliarusiqarn-inginnik Inutuinnait. Atainnatumik inutuinnait nipiqarningit IMO-mi pillariuvuq surqui-sisimajaqarnimut Inutuinnait pijunnautiqarningitta suusugijauninginnik pigijaungin-nalangalutillu sivunirmi, inutuinnailu pijuminartisinginnalanganinginnik piqujaqartis-inirmut attanartumuuttisittailinirmut imavinnik aarqisimajunillu inutuinnait pijunnaniqarvinginnik.

Inutuinnait tunngaviqarqut imarmiutanik nirjutinik timikkut suungujuunginnanirmut ilurqusirminullu ammalu, kiggaturtiusutik Ukiurtatuup imarmiutait nirjutinginnut malitsutilu surquisisimajaqarnimut akuniiliqijunut ilusirsusiarnimik pitaqainnanirmilu. Inutuinnait ilurqusikkut atuutiningit piirtauqajanngitukkut pitutsimallarirqut imarmut, sikunnut sinaanginnulu Inuit Nunaanni, inutuinnait anirranga nunaq, tamannalu pitutsimautiniq nuitsisimavuq pitaqalaqinirnik Nunaqarqaasimajut Qaujimausinginnik Illirijanginnilu. Taga ukiurtatumi imavinnik saputjisimaniup pillariuninga, ilurqusiqainnatitsisuni, qaujimausirnik illirijanginnilu, ammalu sivuninginnut Inutuinnait. Taimaimmat, Inutuinnait tunngaviutsiariaqarqut tukitaarninuulingajuni aulatsinirnulu Ukiurtatumi Imavimmuulingajunik, nunalinnit katittunut Nunaqarqaasimajunut Tikillugit. Tamanna ilalik ICC pinasunninginnik IMO-mi. ICC takunnagusiqarquq sivuniqarnimut pivalliarutilimmik nalliquariinnimik imaviit pinasuttaugutinginni, tukimuattautillugit Nunaqarqaasimajut Qaujimausinginnut pillarinnilu turaagaqarninut pivitsaqarniqarutinginnilu.

Tikiutigumautivut

ICC Atangirtukut Killisiniarviqarnimut Qanuittumiinninga 2025-mut Tikillugu ^[1]

Nuvipiri 2021-mi, ICC pilaujuvuq immaqautitsaqarutinik NGO-kut killisiniarniqarutinginnut IMO-mi sivullipaanngusuni Nunaqarqaasimajut timiujungani pititautsuni taimaittumik qanuittuuniqarutiqarsuni. 2023-mi upirngaakut, IMO Katimajingit qimirrulaujut immaqautiqarutiit qanuittuuninganik nutausilirsugulu arraaguunnut marruunut. ICC pinasusuungulirtuq qanuiluurusiqarnikut surquisisimanirmut atainnatumik qanuittumiinniqarnimut 2025-mi. IMO-kut tukitaarningit surrainiqammarisuunguvut aullatitsigutini Inutuinnait Nunanginni avatinginnilu[1]. Inutuinnakut nipiqarniq IMO-kut katimaninginni surquisisimautiuvuq Inutuinnait pijunnaniqarutingitta kiggaturtauninginnik naalattaulutilu. 2030-mut takunnaluni, turagasuartaujuq takugunnasigiarniujuq amisunik nunaqarqaasilajut immiguurtuilu ippigusuttiuniqarnimut atangirtumik IMO-kunni. Tamanna nukiqartisilangajuq Nunaqarqaasimajunik tunirrutiqarnimut takunnarusiqarniminnik tukitaarutiqarnimullu nipiqarnini iluunnaagullu imavilirinirmi aulatsinirmik.

[1] Inuit Ukiurtatumiunguqatigiit Katimamaninga 2022 Ilullisaat Uqammarinninga Allasimajut avittusimaninga 9.

Surquisisimaniq Atulirtitauninginnut Nunaqarqaasimajut Qaujimausinginnik, Atulirtisinirmut UNDRIP-mik

Inutuinnait Ukiurtatumiunguqatigiit Katimajingit takunnarusiqarqut Nunaqarqaasimajut Qaujimausingitta[3]aturtauninginnik iluunnaaguut IMO-kut pinasuttanginni 2030-mi. Tamanna saputijaulangavuq qanuiluurusiqarnimut atulirtisinirmi Nunaqarqaasimajut Katitsutik Uqammarinningagut Pijunnautiqarutinginnik Nunaqarqaasiimajut (UNDRIP). Aniguutitsianinga tamatsuma takunnarusiqarniup nittatitausimagiirtuq qimirrutausimajuni imaani survaluqalluanginnisautitsinirmut tukimuagutini umiarjuanut ilaqalirtut nillirutautillugit aulanirmi qanuittumiinniqarutinginnut Inuit Nunaanni qaujivalligiaqarnimullu ammalu ilautitsinirmut. Nunaqarqaasimajut Qaujimausinginnik. Ilagiarutigitsugu, piusiullukunngitukkut tusaumaqatigiigutiqarniq imaani survaluqalluanginnisautitsinirmut Inuit Nunaat imanginni aullatitausimajuq IMO-kut ilaujulimaanut ukiatsautillugu 2023-mi (MEPC. 1-CIRC. 907). ICC-kut pillariulaujuvuq qanuiluurtiuninga tamatsuminga atuutigunnasititsinirmut atulangatsugulu aniguutijaqarnimut taimaittusainnagalannut asitjiturniulangajunut IMO-kut angiqatigiigutinginni piqujanginnilu uuttuutigilugit Ukiurtatumiut Nalunaikkutangat. Ukiurtatumiut Nalunaikkutangat, Inutuinnait ilauvigisimanngitanga pigiannganingani, IMO-nguvut piqujaqutingit nuitsisutik aarqisimautinganik, sanajauninganik, piukkutinginnik, aulaninginnik, pigiursatitsininginnik, qaujigasuarnimi, uimanartulirinirmillu ammalu nirjutinik saputjinirmi naammatunut umiarjuat aulatauninginnut ukiurtatumi ilavinginni. Qimirrujauninga Ukiurtatumiut Nanunaikkutangata[4] takunnataugutiqartuq tunngaviutillugu IMO-kut pinasuutigijangani tukisinnanirsaunikkut ilauniqartisinirmut inutuinnait takunnarusinginnik, Nunaqarqaasimajut Qaujimausinginnik, isulivvingitta ilagijautillugit Inuit Nunaat, nutausilirsimajullu Ukiurtatumi nirjutiit aarqisimautingitta saputijauningit attanartailimautiqarnimullu tunngavingit.

[3] Inuit Ukiurtatumiunguqatigiit Katimamaninga 2022 Ilullisaat Uqammarinninga Allasimajut avittusimaninga 29.

[4] Inuit Ukiurtatumiunguqatigiit Katimamaninga 2022 Ilullisaat Uqammarinninga Allasimajut avittusimaninga 38.

GHG mikijuugiartitauninganut qanuiluurusiq tunngavilirtusaumajuq Nalliquariirnikut Asitjinirmi Tunngavimmut Nunaqarqaasimajut tuttaviutillugit

ICC-kut angirsimavut saputjinirmut iluunnaagut anirnisamut piunnginiqannginirsakut aullatitsinirnik^[5] ammalu pirursiiviup anirnisanganik (GHG) pitaqannginirsautitsinirmut qanuiluurusiqarninut tunngavilimmik Nalliquariinnikut Asitjinirmut Tunngaviqarnimut. Tamanna tunngavik sivullipautitsigialik Qikirtaarurmi Pivallianirni Nunait Atvitusimanirni (SIDS), Pivalliasimannginirpaani Nunammarinni (LDCs), ammalu Nunaqarqaasimajut, ilautillugit kiinaujaqartisinikkut saputjigutiit ikajursinirmut tamakkuninga nunaqarqaasimajunik asitjinirmut nungutirinnginirsanut anirnisakullu piunnginiqannginirsakut uumagasuarutiqarnini. ICC-kut suraagasuartanga saputjiniuvuq 50%-marinnut pirursiivikkut anirnisarlukuqannginirsautitsinirmut 2030-mi ammalu iluunnaagut anirnisakkut piunnginirsaqannginirsautitsinirmut umiarjuani 2040-mi. Tamatsumunga tikiutijaqarnimut, ICC-kut ilijauqujigajartut anurimut aulataugalannilinnik amisuunirsait umiarjuat sanajauninginnut kiggaturnimullu atuutiqatsiatunik piusigiarutiqarninut sukattumik nungutirinirsanut pujurnik aniatirinirni aulautini. ICC-kut ippigijaqaluannguamijut pillariuninganik atulirtisinirmi aturtauriaqanngititauninginnut ursualuttutut (HFO) 2024-mi, silarjualimaami aturqajairtitaujutsautillugit 2030-mi. Kingullipaami, ICC-kut takunnanguartut 2030-mi nungutirtaugajartilugit qirnitaup anirnisamut pujusuut[6] umiarjuanit, pujuutsuni aniajaujuq aulautiit aulaninginnut. Tamanna qaujimajaugusiqasuuq sukannisamik ausaisuungutillugu sikunnik aputimillu aniajarsuni Ilagiarutigitsugu, aniajartaujut mikijuapiutsutik nirumittuunginnasuut siqinnijaarnimullu nittaviunirminut nirumiinnasutik, anirnimik urquujuutitsilaqitsutik avatinginni pujurviup piunngilirtiritsutilu imavimmik aniajartangit irqami katirsumata.

^[5]inuit Ukiurtatumiunguqatigiit Katimamaninga 2022 Ilullisaat Uqammarinninga Allasimajut avittusimaninga 24

[6] Inuit Ukiurtatumiunguqatigiit Katimamaninga 2022 Ilullisaat Uqammarinninga Allasimajut avittusimaninga 32

Nungutirigiarniq ursualunnik isurtumillu salumaillitirijunik[7] iluunnaagut 2030-mi, ippigijaqarluni qitirqaluanganut imarmi survaluqannginirsautitsinirmut tagganitsainaq arraagumi, sivullipautijautillugu Ukiurtatuq

[7] Inuit Ukiurtatumiunguqatigiit Katimamaninga 2022 Ilullisaat Uqammarinninga Allasimajut avittusimaninga 38

Nungutirigiarniq isuarluttutunik umiarjuanik, aniatirisuunik sukkunartutalinnik[8] imavimmut, pillariujuq Inutuinnait ilusirsusiarninginnut niqiqarnikullu attanaittumiinnimut. Umiarjuani pijut sukkutirnatut surrairunnatut imaviup uumajuqutinginnik attanarunnasutilu Inutuinnait pitsataarvigisuunginnut pillarinnut.

[8] Inuit Ukiurtatumiunguqatigiit Katimamaninga 2022 Ilullisaat Uqammarinninga Allasimajut avittusimaninga 38

ICC takunnanguarnilik qitirqaluanginnut imarmi survaluqannginirsautitsinirmut (URN) 2030-mi umiarjuani, ippigijauluannguatillugu Ukiurtatuq. URN tusarsakut ulapitaunnatuuvuq umiarjuanit ulapittunik tusaumaqatigiinninik, niqitsasiurninik, qiturngiuninginnik nirjutiit inutuinnait amisut pitsataarvingit. Ilagiarsugu, ICC ilitarsiniqartuq piujukkut surraininginnik sukattuit pitaqannginirsauninginnik survaqarnimi ammalu GHG pujurtut aniajartauninginni. Nungutirigiarnikut sukanninginnik umiarjuat silarjuami, tapairnatuutsuni 50%-nganut nungutirigiarniq GHG aniajartanginnik tikiutijaugunnasiartuq, nungutirtauningillu imarmi survaluit nungurtitaugiarningit umiarjuat.

Taima, piirpalianiq imautsuni ursualummit (LNG) ilaagut ingirrautinut ursualuutillugu pijautsautigigialik qammiugunnavilimaakkut LNG angijummarimmik anirnisakkut piunnginiqarquq, aturatsausiannginirsaulaqitsuni imakkut aulajut pinasuutinginnut, Ukiurtatumi piluartumik silaup asitjipallianinganut surrataumanirpaani.

Inutuinnait atuggajusuunginnik najuutiqartailiniq aarqisimautiqarialiillu nuitsigianngatailinirmut nungutirigunnatunik uumajunik pillariuvut umiarjuanut surrataulluatailititsinirmut Inuit Nunaanni.

Pillariuvuq umiarjuaqartisittailinirmut[9] attanarsisautigigunnatuni, pitaqaluarnimi Inutuinnailu atuggajurtanginni surrainiqalluatailinirmut Inuit Nunaannit. IMO-kut Aulaningitta Tusaumaqatigiinnik Qinirnini Uimanartulirinirmilu (NCSR) katimajiit unnituniqarkut arqutini tukimuagutiqarnimut atjigiilirsimajuni silarjuami umiarjuat. Nunait avittusimaningit asitjitauqujivut tamakkununga katimajinut, nutaanillu arqutinik ilajautsutik umiarjuat aulaninginnut. uuttuutigitsugit aarqisimautiqarutingit Bering Strait Traffic Separation Scheme (TSS), Inigijaujut Upattautailigialiit (ATBAs), sukattuuviugiaqanngituillu Inuvialuit Nunaqarvinginni. Amisut taimaittugalait aarqisimautiqatuinnariaqarmijut naukkutuinnaq Inuit Nunaanni, uuttuutigilugu Surrainirtaqalluangittut Umiarjuat Ingirravingit pigiartitauninga Kanatami.

[9] Inuit Ukiurtatumiunguqatigiit Katimamaninga 2022 Ilullisaat Uqammarinninga Allasimajut avittusimaninga 38

Umiarjuat sukattumik irpatirigunnaqut sukattualummik amisunngurunnatunik uumajunik imavimmit imavimmut asianut aulatsutik sukkutirigunnatunik. Siurartaqarninga imaup imartuutiuvuq imarmi tariurmiluunniit sunataqanngitunut umiarjuamut nullangatitsisiarnimut aniajartisinirmulu imarmut ilillutuinirmut usijatsanik. Imarmi pijut pirurpaliasuut umiarjuamut nipitsutik initsajarinngitamini katagarsutik. Siurartaqarninganut Imaup Angiqatigiinniq (BWC), nuitausimajuq 2017-mi, tilijisimautiuvuq umiarjuanut piijaigiaqarninginnik uumajunik nipinngajunik usingialaurasik, umiarjualimaallu taimaittuliriutiqariaqarsutik 2024-mi. Tamakkunungalingajut tukimuagutiit nutausilirtausimajut 2011-mi piijaisimagiaqarnimut uumajuarurnik minguarutinullu nipirviutuinnaqajanngitunut minguarsimagiaqarsutik, maannautillugulu qimirrujaunirmiisutik IMO-mi. Irpatinnginirsautitsigiarnimut uumajunik, nutausilirsimajuq tukimuagutiit atuutijaullarisuunngigialiit, qaujisainnasuungulutilu ippigusunnimut siurartalinnik imarmi atusuut aarqisimautinginnik akiliratsataartitausuungulutik malinngitut. D2 (taursiniq kamagijaunirlu) aarqisimauti atuutijaunginnarialik. Ammalugiallaq, ukiurtatumuulingajut tukimuagungatiit tamanginnut siurartaliup imaup aturtauningata, kamagijauningalu ammalu pirursimaniit pigijaugialiit.

Isuligutingit Qanuiliniarningillu Kinguniagut

Angiqatigiigutiusimatillugu tilijisimauti takunnarusiqarnilu, ICC ilaulirtininga IMO-mi imailuurumalangavuq:

• Attanailititsiniq atainnatumik kiggaturtiqarnimut IMO-kuni 2025-mi
• Surquisisimaniq aturtauninganik Nunaqarqaasimajut Qaujimausingitta inilimaanginni IMO-kut pinasuttanginni
• Uqaalaniq silaup qanuittuuninganut qanuiluurutitsaqarnimut tunngavilinnik Nalliquariikkut Asitjinirnut Tunngavinginni tuttaviutillugit Nunaqarqaasimajut
• Pinasunniq nungutirigiarnimut sukkutirijut imarmi survakut qirnitanillu pujusuuni, nungutirigiarniq sukattumik amisunngugunnatunik uumajunik, kiggaturnilu umiarjuat aulaninginnik arqusaartailinikkut Inusuinnait atusuungigut Inuit Nunaanni

---