Aaggiissi 27, 2019 – Tausannginittunit kilamiitanilik napaaqtulialummi ikittualuuliqtillugu Mialigait ataani, Inuit Silarjuap Ukiuqtaqtunganniiqtut Alaaskami, Kanatami, Sikaattami Kalaałiit Nunaani taimailluaqatiqarniraqqut nunaqaqqaaqtuminirnit isumaalupput Aamisaamiutarnit isumaaluutingillu ippigijauttiaqtut ikualajualummimu silarjuap asijjipallialunganut.
7. 4-−milianginni sikkittakallannit kilamiitanik ungasinnilinnit Aamisaan angirrarijaujuq 1−milianginniittunit Nunaqaqqaaqtuminirnit, ammalu 3−milianginni ajjigiinngittunit piruqtiqauqtuni uumajunillu. Tamanna ulurianaqtumiilirngat maligaliuriaqaliratta sila ajjipallianinganni, napaaqtulialuk milianginniittunit surunnaqtutaaqpattuq pujualunni arraagutamaat. Ikittualuliqtillugu, surunnaqtukannirnit napaaqtumuuqpalliallutit silattinnuqqaqtutillu, tamakkua napaaqtu surunnaqtualunnit pillutit piujunik anirnirmuuqqaisuungugaluarngata kisianili taimaigunniiqtuq ikittualummata.
Tamakkua ikittualuutillugit silarjuap qitinganni, attuqtauniqpaanguqataummata killingitiguunngittut. Attuiniqaqturjuaraaluk silarjualimaami surunnaqtunit saqqiqtuqarniqsaunialiqtuq ungasittualuugaluarngat aamajaan, Ukiuqtaqtumu ilagijauluni. Uunaqsivalliatuinnatillugu marruaqtinnguarmarittugu silarjuami, Inuit Nunangat attuqtauliriiqtuq “Kappianaqtualummu sila asijjipallianingannut”. Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginni Kanatami Angijuqqaanga Maanika Iul-Kanajuq uqalauqtuq, “Asijjipallianingani Ukiuqtaqtuup nunanga, inuillu inuusingit inuunasuarningillu attuaniqattiarngata Nunamut, sukkalittikannirajaqtuq kappianarniqsaulirlunilu napaaqtualuit ikittualuutillugit Aamisaami tamannalu uqquusijjutigikkanirniaqtuniuk silarjuap ammalu auppalliakkanirlutit sikut sirmiliillu. Namituinnaq qanuittuqarniqqat asianittau attuqtauniusatuinnaqtugut atangittiarluta. ”
Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginni Issivautanga Tali Saampu Turu uqalauqtuq, “Isumaaluutiqallarikkatta unikkarniittunit tusaqattaratta Nunaqaqqaaqtuminirnit sivuliqtinit purijiumi gavamakkunginni Jaain Paltunurumit. Tusaqtuni gavamakkungit pittiangitturjuaraaluuninginnut nunaqaqqaaqtuminirnit takunnannginnguaqtualuullutit, niqinit piruqsaijinik, uumajurnit tigualinnit ujararniaqtinillu aamijaami taimaitittituinnaqtut Aamisaami ikittualunni napaaqtulialummi − angirrarijaujunik Amisullu attuqtausimanngittunut qallunaat qattirijiqanngittut, ikittualunnit qamittigunnarnatillu.”
Nalunaiqsilauqtut ungataanuuluammarittuq 77,000 ikittualuit Puasilmi tisamaujuqtunik taqqinit taimaissimalauqtut 2019−mi, marruaqtinnguammarittuguli 40,000−nit ikittuminirnit arraagugilauqtanganni. Aamisaan, anginiqpaarjuaq nunalinga puasilmi, nalunaiqsilauqtut tuavirnaqtumiiliriangita. Vanissuaila, Pulivia, Kalampia ammalu Puruu nalunaiqsilaurmijut tausanginniittunittau ikualajuqalirngat.
Ikualaaluit pujurlualummi saqqiivalliatuinnaliqtut, tamaniqai 228 (megatons) angijurjuaraalunni arraagumi tamaani saqqiijut, quttiniqsaummijurli 2010−lisamit.
“Qaujimanialiqtavut titiraqtutigu silarjuami unniluqsariaqarnitinni Puasilmiut gavamakkunginnut, suurlu pisulluta naammasannginittinni takussautittiluta purijiliamiut allavinganni silarjuami Ullutuinnarmit Aggiissi 23−mi, qarasaujakkullu atiliqtitilluta Puasilmiut Gavamakkunginnut qaujisaqullugit napaaqtutaqarunniitittivalliagasuarnirmuungajunik, uqalauqtuq Tali Saampu Turu. “Nunalirjuarmiut qujanaaqsijuujaarngata pimmariuninginni nunaqaqqaqtuminiit pijunnautinginni ammalu piliriajariaqarninginni Puasilmiut asijjiqtunit maanna. Quviagijavut Uiviit Gavamakkungit piliriassanik saqqitittilaurngata G7−mit Katimavijjuarnirmit Piarritsmi, nalunaiqsillutit quaqsaanaqtumiilirninginni tuavirnaqtumi. G7 sivuliqtiit nalunaiqsilauqtut $20-milianit mialigait kiinaujangitta sanngininginni aturniaqtut qattirinasuarlutit, uiviikkut unaliqutinginni aullatittiniaqtutit ikajuriaqtillunigit. Kanatalu $15-milianit Kanataup kiinaujangita sanngininginni aturniarmijut, qangatasuurnut imiqtaqtinuunganiaqtunik. ”
Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginni Issivautanga uqalaurmijuq pigiarutiqarniarmimmata qarasaujakkut atiliuqtittiqattarlutit, piluaqtumi Tariup Akianimiutarnit Katujjiqatigiinnik ammalu Silarjuap Katujjiqatigiinginni ikajurunnaqtunik Puasilmiut Gavamakkunginni kamaqujilutit akaunngiliurutiujunik napaaqtuijaijaqujijunik.
“Uppirigattigu asingit nunalirjuarmiut, piqasiutillugu Kanata, piliriqataugunnattiarngata,” uqaqtuni Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginni Kanatami Angijuqqaq Maanika Iul−Kanajuq. “Kanata nilliagiaqarngat taikanituinnaunngituq G7−mi Katimanirjuami, kisianili taikkununga katimajiujunut purijiamiunut, ammalu Silarjuap Katujjiqatigiinginnut. Silarjuap Katujjiqatigiingit Sila Pijjutigillugu Pigiarniusanirmut Katimaniujumit taqqiungittuq katimalaalirngata ammalu arraagutamaaqsiutinganni Silarjuap Katujjiqatigiinginni Sila Asijjipallianingannut Katimaniujumit Tiisipiriulaqtumi, maanna piuniqpaattiangujuq, tuavirnatillugu, uqausirilugit sila pigiariaqaliratta pijjutigillugu silarjualimaami. Qaujimagatta pilirillarigiaqarnitinni inuulluta, ilaqarluta nunaqaqqaaqtuminirnit ilattinni, ammalu Gavamakkut ikajuqtuqullutigullu Nunaqaqqaaqtuminimirnit ammalu kamanasuarlutit tuavirnaqtunit suurlu maannaujuq.”
Unikkaaqtaqarmijuq Sila Pigiarutaunialiqtillugu Qarasaujakkut saqqiqtaulauqtuq pinasuarusirilauqtatinni amisunit G7 nunalirjuarnit maanna piqujarnit naammaluanngimmata silarjuaq uunaqsikannitillugu 1 5 C−mi, taimaak nalunaiqsimammat Parismi Angirutimi, kisianili nalunarunniiqtuq uunaqsigiarninginni ungataanungammangaaq 4 C−mit ajjiginngimmagit taakkua sanaviujunit uuttuqtauvattunik.